V.18, n.2

TABLE OF CONTENTS
შ ი ნ ა ა რ ს ი


Mathematics & Physical Sciences
მათემატიკა & ფიზიკური მეცნიერებანი


MATHEMATICS
მათემატიკა


Zurab Zerakidze
Consistent Criterion for Hypothesis Testing and Consistent Estimator of Parameters for Stationary Gaussian Structures in the Radon Space
7
ზ. ზერაკიძე
ჰიპოთეზათა შემოწმების ძალდებული კრიტერიუმები და პარამეტრების ძალდებული შეფასებები სტაციონარული გაუსის სტატისტიკური სტრუქტურებისათვის რადონის სივრცეში
15
Edison Abramidze and Bakur Gulua
Numerical Analysis of the Stress State of a Layered Orthotropic Truncated Paraboloid Rotating Shell in Case of Combined Loading
17
ე. აბრამიძე და ბ. გულუა
კომბინირებული დატვირთვის შემთხვევაში ფენოვანი ორთოტროპული წაკვეთილი პარაბოლოიდური ბრუნვითი გარსის დაძაბული მდგომარეობის რიცხვითი ანალიზი
23

MECHANICS
მექანიკა


David Gurgenidze and Tariel Kvitsiani
On the Extreme Properties of Moments of Inertia of Material Bodies
25
დ. გურგენიძე და ტ. კვიციანი
მატერიალური სხეულების ინერციის მომენტების ექსტრემალური თვისებების შესახებ
32
David Tavkhelidze, Vazha Qiria, Mikheil Janikashvili
CALS Technologies and the Role of Machine Park Equipped with CNC Control Systems in the Functioning of Modern Enterprises
33
დ. თავხელიძე, ვ. ქირია, მ. ჯანიკაშვილი
CALS ტექნოლოგიები და CNC მართვის სიტემებით აღჭურვილი საჩარხო პარკის როლი თანამედროვე საწარმოების ფუნქციონირებაში
37

INFORMATICS
ინფორმატიკა


Archil Prangishvili, Teimuraz Matcharashvili, Aleksandre Sborshchikovi, Ekaterine Mepharidze, Dimitri Tepnadze, Levan Laliashvili, Elene Chikviladze, Tea Khutsishvili, Zurab Chelidze
Comparison of Changes Caused by the Internet Worm and Ransomware in Fractal Properties of Border Gateway Protocol (BGP) Updates Time Series
38
ა. ფრანგიშვილი, თ. მაჭარაშვილი, ა. სბორშჩიკოვი, ე. მეფარიძე, დ. ტეფნაძე, ლ. ლალიაშვილი, ე. ჩიკვილაძე, თ. ხუციშვილი, ზ. ჭელიძე
BGP-ის დროითი განახლებების ფრაქტალურ მახასიათებლებში (თვისებებში) Worm-ების და Ransomware-ს ზემოქმედების შედეგად წარმოქმნილი ცვლილებების შედარება
42
Gia Sirbiladze, Janusz Kacprzyk, Ramaz Khurodze, Bezhan Ghvaberidze, Bidzina Midodashvili, Bidzina Matsaberidze, Irina Khutsishvili
Humanitarian Relief Logistics Fuzzy Planning Model for the Shelters Location Selection and Evacuation of Victims in the Disaster Region
44
გ. სირბილაძე, ი. კაქპრჟიკი, რ. ხუროძე, ბ. ღვაბერიძე, ბ. მიდოდაშვილი, ბ. მაცაბერიძე, ი. ხუციშვილი
კატასტროფის რეგიონში თავშესაფრების ადგილმდებარეობის შერჩევისა და დაზარალებულთა ევაკუაციის ჰუმანიტარული დახმარების ლოგისტიკის ფაზი-დაგეგმვის მოდელი
50
Giorgi Gogichaishvili, Nino Topuria, Lily Petriashvili, Gia Surguladze
The Importance of Neutral Content in Sentiment Analysis with Artificial Intelligence Model
52
გ. გოგიჩაიშვილი, ნ. თოფურია, ლ. პეტრიაშვილი, გ. სურგულაძე
ნეიტრალური კონტენტის მნიშვნელობა ხელოვნური ინტელექტის მოდელით სენტიმენტების ანალიზის დროს
55

PHYSICS
ფიზიკა


Giorgi Macharashvili, David Mchedlishvili, Edisher Tskhadadze, Levan Kankadze, Mirian Tabidze, Nodar Lomidze
Development of Low Energy Range Calorimeter for Proton Tomography
57
გ. მაჭარაშვილი, დ. მჭედლიშვილი, ე. ცხადაძე, ლ. კანკაძე, მ. ტაბიძე, ნ. ლომიძე
დაბალენერგეტიკული ზონური კალორიმეტრის შექმნა პროტონული ტომოგრაფიისთვის
62

MATERIALS SCIENCE
მასალათმცოდნეობა


Amiran Sakvarelidze
Time-Varying Moisture Content in Cement- Based Composite’s Creep Issues during Tension
64
ა. საყვარელიძე
დროში ცვალებადი ტენიანობის ცემენტის ფუძიანი კომპოზიტების ცოცვადობის ამოცანა გაჭიმვისას
68
Zviad Kovziridze, Natela Nizharadze, Maia Mshvildadze, Gulnazi Tabatadze, Temur Cheishvili, Tsira Danelia, Nino Darakhvelidze, Maia Balakhashvili, Salome Gvazava
Smart Nanocomposite in TiC-BN-SiC-B4C-SiAlON-Al2O3 System for Turbine Disks and Wings, Ballistic Armor for Operation in Hot Nodes of Flying Machines
70
ზ. კოვზირიძე, ნ. ნიჟარაძე, მ. მშვილდაძე, გ. ტაბატაძე, თ. ჭეიშვილი, ც. დანელია, ნ. დარახველიძე, მ. ბალახაშვილი, ს. გვაზავა
ჭკვიანი ნანოკომპოზიტი TiC-BN-SiC-B4C-SiAlON-Al2O3 სისტემაში ტურბინების დისკებისა და ფრთებისთვის, ბალისტიკური ჯავშანტექნიკისთვის, საფრენი აპარატების ცხელ კვანძებში სამუშაოდ
78

CHEMISTRY
ქიმია


Tamar Jibladze, Tamar Palavandishvili, Luciano Cinquanta, Ramaz Katsarava
Pseudoprotein-Based Edible Coating for Enhancing the Shelf Life of Banana Fruit
80
თ. ჯიბლაძე, თ. ფალავანდიშვილი, ლ. ჩინქუანტა, რ. ქაცარავა
ფსევდოპროტეინული საკვები საფარის გამოყენება ბანანის შენახვის ვადის გასაზრდელად
85

METALLURGY
მეტალურგია


Giorgi Kevkhishvili, Teimuraz Namicheishvili, Julieta Loria, Ramaz Kharati, Giorgi Parunashvili, Giorgi Basilaya, Malkhaz Rusadze, Vazha Ramishvili
The Process of Forming Outer Layers of a Composite Product Using the Non-Ingot Rolling Method
87
გ. ქევხიშვილი, თ. ნამიჩეიშვილი, ჯ. ლორია, რ. ხარატი, გ. პარუნაშვილი, გ. ბასილაია, ვ. რამიშვილი, მ. რუსაძე
უსხმულო გლინვის მეთოდით მიღებული კომპოზიციური ნამზადის გარეთა ფენების ფორმირების პროცესი
91

Biological Sciences
ბიოლოგიური მეცნიერებანი


BOTANY
ბოტანიკა


Tamar Cheishvili
The Newly Recorded Species in Flora of Non-Calcareous Habitats of Imereti Region, Georgia
93
თ. ჭეიშვილი
ახლად აღმოჩენილი სახეობები იმერეთის არაკირქვიანი ჰაბიტატების ფლორაში
96

MOLECULAR ANTHROPOLOGY
მოლეკულური ანთროპოლოგია


Nana Kunelauri, Mari Gogniashvili, Tengiz Beridze
Human (H. sapiens L.) Settlement in the Caucasus
98
ნ. კუნელაური, მ. გოგნიაშვილი, თ. ბერიძე
ადამიანის (H. sapiens L.) დასახლება კავკასიაში
106

BIOTECHNOLOGY
ბიოტექნოლოგია


Tripon Parjanadze, Tamriko Khobelia, Kristine Museliani, Malkhaz Dolidze, Tamar Sachaneli, Edisher Kvesitadze
Enzymatic Degradation of Gluten Wheat Dough and Sensory Analysis of Gluten-Free Bread
109
ტ. ფარჯანაძე, თ. ხობელია, ქ. მუსელიანი, მ. დოლიძე, თ. საჩანელი, ე. კვესიტაძე
ხორბლის ცომში გლუტენის ფერმენტული დაშლა და მიღებული უგლუტენო პურის სენსორული ანალიზი
113
Nino Karkashadze, Nana Tserodze, Leila Tatiashvili, Rusudan Uridia, Sopio Gvidani, Ramaz Gakhokidze
Aflatoxins Adsorption by Lignin Treated with Sodium Hydrocarbonate Using Technogenic Raw Materials
115
ნ. ქარქაშაძე, ნ. წეროძე, ლ. ტატიაშვილი, რ. ურიდია, ს. გვიდანი, რ. გახოკიძე
ტექნოგენური ნედლეულის გამოყენებით აფლა- ტოქსინების ადსორბცია ნატრიუმის ჰიდრო- კარბონატით დამუშავებული ლიგნინით
118

PLANT PATHOLOGY
მცენარეთა პათოლოგია


Nana Bitsadze, Rusudan Khazaradze, Shengeli Kikilashvili, Maia Kikvadze, Mariam Kevkhishvili, Ramaz Chipashvili, David Maghradze, Londa Mamasakhlisashvili, Levan Ujmajuridze
Evaluation of the Resistance of Georgian Grapevine Germplasm towards Powdery Mildew (Erysiphe necator Schwein) under Controlled Conditions
120
ნ. ბიწაძე, რ. ხაზარაძე, შ. კიკილაშვილი, მ. კიკვაძე, მ. ქევხიშვილი, რ. ჭიპაშვილი, დ. მაღრაძე, ლ. მამასახლისაშვილი, ლ. უჯმაჯურიძე
ქართული ვაზის გერმპლაზმის გამძლეობის შეფასება ვაზის ნაცრის მიმართ (Erysiphe necator Schwein) კონტროლირებად პირობებში
124

BIOCHEMISTRY
ბიოქიმია


Nino Sharikadze, Elene Zhuravliova, Natalia Kiknadze, Tamar Barbakadze, David G. Mikeladze
Nobiletin Induced Ischemic Preconditioning in PC-12 Cells by Transient Activation of AMP-Kinase
126
ნ. შარიქაძე, ე. ჟურავლიოვა, ნ. კიკნაძე, თ. ბარბაქაძე, დ. მიქელაძე
AMP-კინაზას გარდამავალი აქტივაციის გააქტიურებით ფლავონოიდ ნობილეტინის მიერ გამოწვეული იშემიური პრეკონდიცია PC-12 უჯრედებში
131
Marine Bezhuashvili, Luigi Bavaresco, Magdana Surguladze, Shorena Kharadze, Giorgi Shoshiashvili, Nino Darchiashvili, Paata Vashakidze
Change of Phytoalexin Stilbenoids in the Vine Trunk (Vitis vinifera L.) under Crown Gall Infection (Agrobacterium tumefaciens)
133
მ. ბეჟუაშვილი, ლ. ბავარესკო, მ. სურგულაძე, შ. ხარაძე, გ. შოშიაშვილი, ნ. დარჩიაშვილი, პ. ვაშაკიძე
ვაზის შტამბის (Vitis vinifera L.) ფიტოალექსინი სტილბენოიდების ცვალებადობა ბაქტერიული კიბოთი (Agrobacterium tumefaciens) ინფიცირების პირობებში
138

HUMAN AND ANIMAL PHYSIOLOGY
ადამიანისა და ცხოველთა ფიზიოლოგია


Marina Devdariani, Babry Oren, Mariam Darbaidze, Nino Sikharulidze, Ia Kvachakidze, Marina Nebieridze, Lena Davlianidze, Lali Gumberidze, Tengiz Zaalishvili, Nodar Mitagvaria
Oxidative and Antioxidative Activity of Organism after Conditions of Hyperthermia-Induced Hormesis and its Disruption by High Temperature
140
მ. დევდარიანი, ბ. ორენი, მ. დარბაიძე, ნ. სიხარულიძე, ი. ქვაჩაკიძე, მ. ნებიერიძე, ლ. დავლიანიძე, ლ. გუმბერიძე, თ. ზაალიშვილი, ნ. მითაგვარია
ორგანიზმის ოქსიდანტური და ანტიოქსიდან- ტური აქტივობა ჰიპერთერმიით გამოწვეულ ჰორმეზისის პირობებსა და მისი მაღალი ტემპერატურით დარღვევის შემდეგ
143
Besarion Partsvania, Tamaz Sulaberidze, Vera Jeladze
Effect of 5G Electromagnetic Field on the Neuron Informative Activity
145
ბ. ფარცვანია, თ. სულაბერიძე, ვ. ჯელაძე
5G ელექტრომაგნიტური ველის ეფექტი ნეირონის ინფორმაციულ აქტივობაზე
149

EXPERIMENTAL MEDICINE
ექსპერიმენტული მედიცინა


Roman Shakarishvili, Nana Kvirkvelia, Elene Nebadze, Mariam Kekenadze
Electromyographic Indicators of Sarcopenia in Elderly Men with Subclinical Cognitive Dysfunction
151
რ. შაქარიშვილი, ნ. კვირკველია, ე. ნებაძე, მ. კეკენაძე
სარკოპენიის ელექტრომიოგრაფიული მაჩვე- ნებლები სუბკლინიკური კოგნიტური დის- ფუნქციის მქონე ხანდაზმულ მამაკაცებში
157
Oleksandr Verkhovskyi, Ninel Dedukh, Andriy Kalashnikov, Taras Osadchuk, Vitaliy Hutsuliak
Healing of Diaphyseal Fractures of Lower Limb Bones and Pathomorphological Studies of Tissues after Different Types of Intramedullary Locking Osteosynthesis
159
ო. ვერხოვსკი, ნ. დედუხი, ა. კალაშნიკოვი, ტ. ოსადჩუკი, ვ. ჰუცულიაკი
ქვედა კიდურების ძვლების დიაფიზური მოტეხილობების მკურნალობა და ქსოვილების პათომორფოლოგიური კვლევები სხვადასხვა ტიპის ინტრამედულარული ბლოკირებით ოსტეოსინთეზის შემდეგ
166

Humanities and Social Sciences
ჰუმანიტარული და საზოგადოებრივი მეცნიერებანი


LINGUISTICS
ენათმეცნიერება


Davit Melikidze and Alexander Gamkrelidze
Homonym Sense Disambiguation in the Georgian Language
169
დ. მელიქიძე და ალ. გამყრელიძე
ომონიმური ორაზროვანი მნიშვნელობების ავტომატური გარჩევა ქართულ ენაში
173
Nargiz Akhvlediani and Nino Inaishvili
Ancient Historical and Etymological Issues of Geographical Names Related to the Mountains in Ajara and Shavsheti
174
ნ. ახვლედიანი და ნ. ინაიშვილი
მთასთან დაკავშირებული გეოგრაფიული სახელების უძველესი ისტორიისა და ეტიმოლოგიის საკითხისათვის აჭარასა და შავშეთში
178

HISTORY
ისტორია


Roin Malakmadze, Elza Putkaradze, Tamila Lomtatidze, Naila Chelebadze, Maia Chichileishvili
Aspects of Ethnic Identity in Historical-Cultural Memory of the Devskeli Gorge Population
180
რ. მალაყმაძე, ე. ფუტკარაძე, თ. ლომთათიძე, ნ. ჩელებაძე, მ. ჭიჭილეიშვილი
ეთნიკური იდენტობის ასპექტები დევსქელის ხეობის მოსახლეობის ისტორიულ-კულტურულ მეხსიერებაში
185

SOCIOLOGY
სოციოლოგია


Petre Gelashvili
Impact of Cultural Civilization Component on National Security and Geopolitical Stability Examplified by Ethnic Minorities of Georgia
187
პ. გელაშვილი
კულტურულ-ცივილიზაციური მდგენელის გავლენა ეროვნულ უშიშროებასა და გეოპოლიტიკურ სტაბილურობაზე საქართველოს ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებული რეგიონების მაგალითზე
191

ECONOMICS
ეკონომიკა


Eka Sepashvili and Tamar Mermanishvili
Georgia Migration Policy in 2010-2022 and Compliance with the EU Migration Approaches
193
ე. სეფაშვილი და თ. მერმანიშვილი
საქართველოს მიგრაციის პოლიტიკა 2010-2022 წლებში და ევროკავშირის მიგრაციის მიდგომებთან შესაბამისობა
197
Niko Chikhladze, Nana Rusadze, Levan Chikhladze
Challenges of the Management and Funding of the Preschool Education System in Georgia
199
ნ. ჩიხლაძე, ნ. რუსაძე, ლ. ჩიხლაძე
სკოლამდელი განათლების სისტემის მართვისა და დაფინანსების გამოწვევები საქართველოში
203

INFORMATION SCIENCE
ინფორმაციული მეცნიერება


Levon Chobanyan, Nelly Makhviladze, Pikria Tsotskolauri, Marina Lebedeva
Evaluation of Science and Technology Projects of Georgian Information System
205
ლ. ჩობანიანი, ნ. მახვილაძე, ფ. წოწკოლაური, მ. ლებედევა
საქართველოს საინფორმაციო სისტემის სამეცნიერო და ტექნიკური პროექტების შეფასება
209

Guide for Authors
211

მეგზური ავტორთათვის
212