მოხსენება სახელმწიფო ენის დეპარტამენტის მუშაობის შესახებ

• აპრილი 3, 2025

მიმდინარე წლის 2 აპრილს, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიაში გაიმართა პრეზიდიუმის მორიგი სხდომა, რომელზეც მოხსენებით – „სახელმწიფო ენის დეპარტამენტი და სახელმწიფო ენის ერთიანი პროგრამა (სტრატეგია) 2021-2030 წლებში“ გამოვიდა სახელმწიფო ენის დეპარტამენტის თავმჯდომარე, აკადემიის წევრ-კორესპინდეტი გიორგი ალიბეგაშვილი.

როგორც მომხსენებელმა აღნიშნა,  სახელმწიფო ენის სტა­ტუსს  განსაზ­ღვრავს საქართველოს კონსტიტუცია, ორგანული კანონი სახელმწიფო ენის შესახებ კი არეგუ­ლირებს ქართული ენის ფუნქციონირების საკითხებს; სახელ­მწიფო ენის დეპარტამენტის ვალდე­ბულებაა ქართული სალიტერატურო ენის ნორ­მებისა და ტერმინოლოგიური სტან­დარტების საქართველოს მთავრობისათვის დასამ­ტკი­ცებლად წარდგენა,  სახელმწიფო ენის ნორმების დაცვის მუდმივი მონიტორინგი, პრობლემებისა  და მათი გამოსწორების გზების გამოკვეთა და სხვ.

სახელმწიფო ენის ერთიანი პროგრამა (სტრატეგია) უზრუნველყოფს საქარ­თველოს მთელ ტერიტორიაზე ქართული ენის,  როგორც საქართველოს მოსახლეობის გამაერთიანებლის, როლის გაზრდას, საქართველოში გავრცელებული ენების დაცვასა და განვითარებას. სტრატეგიით გათვალისწინებული ყველა ღონისძიება ემსახურება ქართული ენის, როგორც სახელმწიფო ერთობის მთა­ვარი ფაქტორის განვითარებას, ქართველური ენობრივი მრავალფეროვნების ცოცხალი კულტურის დაცვას, კვლევასა და შენარჩუნებას; საქართველოს ეთნიკურ უმცირე­სობათა ენების დაცვას, მათი ინტეგრაციისა და ქვეყანაში სამოქალაქო თანხმობის მისაღწევად სახელმწიფო ენის სრულფასოვანი დაუფლებისათვის პირო­ბების შექმნას. გადაუდებელი საკითხია ქართულენოვანი ინტერნეტის განვითარება; ენობრივი ტექნო­ლოგიების შექმნა და განვითარება.

დეპარტამენტი აქტიურად თანამშრომლობს შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნულ სამეცნიერო ფონდთან, მონაწილეობს სახელმწიფო ენის დაცვისა და განვი­თარების ხელშემ­წყობ სამეცნიერო-კვლევით საგრანტო კონკურსებში.

მიმდინარეობს საკანონმდებლო ბაზის სრულყოფა. საქართველოს კანონი რეკლა­მის შესახებ მოითხოვს, რომ რეკლამა საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე გავრცელდეს სახელმ­წიფო ენაზე, მაგრამ პრობლემას ქმნის ქართულ ენაზე უცხოური დასახელებების მხოლოდ ტრანსლიტერი­რებული ფორმით გადმოცემა და არა მათი თარგმნა ყველა შესაძლო შემთხვევაში.

იქმნება სახელ­მწიფო ენის პორტალი, რომელიც ერთნაირად გამოსადეგი და საინტერესო იქნე­ბა საქართველოს ყველა მოქალაქისათვის. პორტალი უზრუნველყოფს, სახელმწიფო ენის ერთიანი პროგ­რამის (სტრატეგიის) მიზნისა და ამოცანების შესაბამისად, სახელმწიფო ენის განვითარები­სათვის შექმნილი სასწავლო, სამეცნიერო, ტექნოლო­გიური და პოპულარული პროდუქციის საზოგადოებისათვის ხელმისაწვდომობას.

სახელმწიფო ენის პორტალი იქმნება უწყებათაშორისი თანამშრომლობის საფუძ­ველზე, კერძოდ, პორტალის შექმნაში მონაწილეობას იღებენ: საქართველოს მთავრობა, სსიპ ციფრული მმართველობის სააგენტო, საქართველოს უმაღლესი სასწავლებლებისა და სამეცნიერო საზოგადოების წარმომადგენლები. პორტალზე მუშაობას კოორდინა­ციას უწევს სსიპ სახელმწიფო ენის დეპარტამენტი.

სხდომის დასასრულს გაიმართა დისკუსია, რომელშიც მონაწილეობა მიიღეს: აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა როინ მეტრეველმა, აკადემიკოსებმა: ელიზბარ ჯაველიძემ, ავთანდილ არაბულმა, გიორგი ჯაფარიძემ, რამაზ ხეცურიანმა, ჯონი ხეცურიანმა, დავით გურგენიძემ და სხვ.

საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტმა დაავალა შესაბამისი დარგების წარმომადგენელ აკადემიკოსებს, მოამზადონ წინადადებები მთავრობისათვის წარსადგენად, სადაც დასმული იქნება ყველა ის მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც სახელმწიფო ენას შეეხება.